Bülten: 2023 / 04     

Tarih  : 03 Mart 2023

Konu  : EYT düzenlemesi

Değerli paydaşımız;

3 Mart 2023 tarih ve 32121 sayılı Resmi Gazetede Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun yayınlanmış ve emeklilikte yaşa takılanlar olarak bilinen düzenleme yürürlüğe girmiştir.

Kimler EYT kapsamındadır?

Haklarında ilk defa uzun vadeli sigorta primi 8 Eylül 1999 ve öncesinde bildirim yapılan kişiler düzenleme kapsamındadır.

EYT kapsamında şartlar nelerdir?

1)     Uzun vadeli sigorta bildiriminin 8 Eylül 1999 ve öncesinde olması,

2)     Kadınlarda 20 yıllık sigortalılık süresi (tamamı bu şartı doldurdu), erkeklerde ise 25 yıllık sigortalılık süresi (kademeli olarak 8 Eylül 2024 yılına kadar dolduracaklar). İlk işe giriş tarihi 18 yaşından önce ise, sigortalılık süresinin hesabı 18 yaş olarak dikkate alınır. (diğer bir ifade ile kadınlar 38, erkekler 43 yaşından önce sigortalılık süresi şartını tamamlayamaz),

3)     SSK kapsamında emekli olacaklar için ilk işe giriş tarihinin karşılığında belirlenen prim ödeme gününü tamamlamak (5000 – 5975). Emekli sandığı ve BAĞKUR kapsamında emekli olacaklar için ise kadınlarda 7200 gün, erkeklerde 9000 günün tamamlanması gerekiyor.

Emeklilik başvuru süresi nasıl olacak

Emekli aylığı talep ile başlar, bu da demek oluyor ki eğer emekli olmak için talepte bulunmaz iseniz, emekli aylığı bağlanmayacaktır. Bununla beraber emekli aylığı bağlanması için, işten ayrılış bildirgenizin düzenlenmiş olması gerekmektedir.

1)     Çalışmayan veya BAĞKUR kapsamındaki kişiler için;

a)     E-devlet uygulamasında yer alan “Gelir, Aylık, Ödenek Talep Belgesinin Verilmesi” menüsü ile,

b)     Kağıt ortamda düzenleyecekleri “Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi’ni son çalışmalarının bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik Merkezi’ne elden başvuru ile,

c)     Kağıt ortamda düzenleyecekleri “Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi’ni son çalışmalarının bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik Merkezi’ne PTT iadeli taahhütlü, APS veya kargo ile gönderebilirler.

2)     Çalışmaya devam eden kişiler için;

İşyerinden emeklilik kodu ile işten ayrılış bildirgesinin düzenlenmesi gerekmektedir. Bazı işverenler çalışandan “emekli olabilir” yazısı talep etmektedirler. Ancak; normal zamanlarda bile emekli olabilir yazısı ortalama 2 haftada düzenlenirken bu süre şu anda daha da uzayacaktır. Bunun yerine alınması daha kolay olan “kıdem tazminatı yazısı” da bir ölçüt olabilir. Bunlar haricinde SGK tarafından e-devlet üzerinden EYT kapsamında aylık bağlanma hakkı olup olmadığını sorgulama yönünde bir  menü yapılabilir; ancak şu anda mevcut değil.

İşten ayrılış bildirgesi “8-Emeklilik (yaşlılık) veya toptan ödeme nedeniyle” şeklinde yapılır. İşten ayrılış bildirgesi düzenlendikten sonra;

a)     E-devlet uygulamasında yer alan “Gelir, Aylık, Ödenek Talep Belgesinin Verilmesi” menüsü ile,

b)     Kağıt ortamda düzenleyecekleri “Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi’ni son çalışmalarının bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik Merkezi’ne elden başvuru ile,

c)     Kağıt ortamda düzenleyecekleri “Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi’ni son çalışmalarının bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik Merkezi’ne PTT iadeli taahhütlü, APS veya kargo ile gönderebilirler.

Kıdem ve ihbar tazminatı

Emeklilik için işten ayrılışlarda ihbar yükümlülüğü gerek işçi gerekse işveren açısından bulunmuyor.

Sigortalının işten ayrılacağı işyerinde en az 1 yıllık kıdemi bulunması halinde ise, çalışma süresine denk gelen miktarda kıdem tazminatı hak edişi bulunmaktadır. Kıdem tazminatı ödemesinde, aynı işyerinde çalışmaya devam edecekler için iki farklı uygulama yapılmaktadır.

1)     Emeklilik dolayısıyla çıkış tarihine kadar olan kıdem tazminatı hesaplanır ve ödenir. Çalışmaya devam ettiği sonraki süreler ayrıca değerlendirilir.

2)     Emeklilik dolayısıyla çıkış tarihine kadar olan kıdem tazminatı ödenmez ve sigortalı çalışmaya devam eder. Daha sonraki bir tarihten kıdem tazminatı hak ederek işten ayrılması halinde toplam kıdem süresine ait kıdem tazminatı ödenir; kıdem tazminatı hak etmeyecek bir şekilde işten ayrılması halinde ise emeklilik nedeniyle işten ayrıldığı süreye ait kıdem tazminatı son çalışma ücretine göre güncel rakam üzerinden hesaplanıp ödenir.

Sigortalının tekrar çalışmaya devam etmesi

Sigortalının emeklilik sebebiyle işten ayrıldıktan sonra aynı işveren yanında çalışmaya devam edecek olması halinde; eğer işe girişi 30 gün içinde yapılır ise; sosyal güvenlik destekleme priminde işveren için %5’lik bir indirim yapılır.

Emeklilik için işten ayrılan kişinin işe giriş bildirgesi nasıl düzenlenir?

2021 Şubat döneminde yapılan düzenleme ile; emeklilik başvurusuna istinaden tahsis numarası oluşturulmayan kişiler için SGDP kapsamında işe giriş bildirgesi düzenlenememektedir. Bu sebeple, işten ayrılıştan sonra tekrar çalışmaya devam edecekler için sigortalı işe giriş bildirgesi oluşturulurken öncelikle tüm sigorta kollarına tabi olarak işe giriş bildirgesi oluşturulacak. Hemen ardından sigortalı işe giriş bildirgesi güncelleme ekranından tüm sigorta kolları sosyal güvenlik destekleme primi olarak güncellenecektir.